Không gì tuyệt vời hơn cảm giác cuối cùng đã tập hợp đủ mọi linh kiện cần thiết cho một bộ PC mới. Mở hộp từng món đồ và bắt tay vào lắp ráp có lẽ là phần thú vị nhất. Tuy nhiên, trong lúc hào hứng tột độ, chúng ta rất dễ mắc phải những sai lầm khi vội vàng hoàn thành quá trình này. Đã có những lần tôi hấp tấp lắp ghép một bộ máy chỉ để nhanh chóng đạt được mục tiêu cuối cùng: một chiếc PC hoạt động trơn tru.
Hình ảnh một bộ máy tính MSI màu trắng với mặt bên trong suốt, thể hiện vẻ đẹp của linh kiện PC được sắp xếp gọn gàng
Việc “cắt xén” các công đoạn thường đi kèm với lý do “tôi sẽ làm phần đó sau” hoặc “điều này không quá quan trọng đến chức năng hoạt động thực tế của máy tính”. Nhưng chính những suy nghĩ này có thể biến niềm vui thành sự thất vọng chỉ trong chớp mắt. Hãy tin tôi, sau khi mắc phải 5 sai lầm này trong những lần tự build PC trước đây, tôi sẽ không bao giờ lặp lại chúng nữa.
1. Sai Lầm Tai Hại Khi Chọn Nguồn (PSU) Giá Rẻ
Sai lầm không hề “giật gân” (nhưng hậu quả thì có)
Nhiều năm về trước, khi số lượng PC tôi từng “tinker” chỉ đếm trên đầu ngón tay, tôi có rất ít kiến thức về tiêu chí của một bộ nguồn chất lượng. Tên thương hiệu thường là một cách khá an toàn để đánh giá, nhưng như chúng ta biết ngày nay, điều đó không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với việc sản phẩm đó đáng mua. Khi tôi lắp ráp một hệ thống cho một người bạn vào thời điểm đó, chúng tôi đã chọn một bộ nguồn non-modular, giá rẻ từ một thương hiệu “khá quen thuộc”. Nó có chứng nhận 80 Plus, nên tôi nghĩ thế là đủ tốt.
Nguồn máy tính (PSU) với nhiều dây cáp nguồn được kết nối, minh họa tầm quan trọng của việc chọn PSU chất lượng
Chưa đầy 2 tháng sau khi bộ máy hoạt động, bộ nguồn đã hỏng, và kéo theo hầu hết các linh kiện khác của hệ thống “ra đi”, trừ CPU và card đồ họa. Giờ đây, không chỉ từ kinh nghiệm này mà còn nhiều lần khác, tôi nhận ra rằng dấu hiệu của một bộ nguồn tốt nằm ở chất liệu được sử dụng, ngoài tên thương hiệu. Chọn bộ nguồn rẻ nhất có thể trong giới hạn công suất yêu cầu không bao giờ là một ý hay. Luôn tốt hơn khi chi tiêu nhiều hơn một chút cho PSU thay vì quá tiết kiệm, và tôi đã học được bài học đó một cách đau đớn.
2. Chọn Bo Mạch Chủ (Mainboard) Một Cách Vội Vàng
Những “lỗi” không đáng có
Việc chọn bo mạch chủ có lẽ là một trong những phần “nhàm chán” hơn khi build PC. Nó không ảnh hưởng quá nhiều đến hiệu năng, miễn là mọi thứ tương thích, và cũng không có quá nhiều sự khác biệt trong cùng một dòng chipset. Nhưng thực sự có những khác biệt quan trọng. Tôi từng chọn một bo mạch chủ cho một bộ máy mà sau này thấy thiếu cổng USB trầm trọng, không hỗ trợ phiên bản PCIe mới nhất, và khả năng cấp nguồn cho CPU cũng không ổn định, mặc dù đó là một mẫu “cao cấp” hơn một chút.
Bo mạch chủ Gigabyte Aorus X570 Pro WiFi, minh họa sự đa dạng và các cổng kết nối quan trọng trên mainboard
Do đó, dù bo mạch chủ không phải là linh kiện “lấp lánh” nhất, việc dành thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng về các tính năng, khả năng mở rộng và chất lượng linh kiện của nó là vô cùng cần thiết để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định và đáp ứng nhu cầu sử dụng lâu dài.
3. Quyết Định Sử Dụng Ổ Cứng SSD Thương Hiệu Lạ
Hậu quả khó lường từ sự tiết kiệm sai chỗ
Vào thời điểm mà bộ nhớ flash vẫn còn tương đối đắt đỏ so với ổ cứng cơ truyền thống, tôi đã tìm cách tiết kiệm chi phí trong khi vẫn muốn hưởng lợi từ tốc độ lưu trữ nhanh. Tôi không đủ khả năng mua các loại SSD của các thương hiệu lớn lúc bấy giờ, nên tôi chọn một sản phẩm từ một thương hiệu lạ. Nó rẻ, dung lượng khá, và mặc dù không có bất kỳ đánh giá nào đáng chú ý, tôi vẫn tin rằng ổ đĩa này sẽ bền ít nhất bằng một nửa so với các lựa chọn đắt tiền.
Ổ cứng SSD Samsung 990 Evo Plus, tượng trưng cho tầm quan trọng của việc chọn SSD chất lượng và thương hiệu đáng tin cậy
Tôi đã sai hoàn toàn. Ổ đĩa đầu tiên tôi nhận được đã hỏng hoàn toàn ngay khi mở hộp (DOA – Dead On Arrival). Bo mạch chủ không nhận diện được nó và tôi không thể làm cho nó hoạt động. May mắn thay, cửa hàng bán lẻ nơi tôi mua đã đồng ý đổi cho tôi một ổ đĩa tương tự. Ổ đĩa mới khởi động và hoạt động được khoảng 3 ngày trước khi hệ thống của tôi từ chối khởi động. Sau này, với nhiều năm kinh nghiệm kỹ thuật hơn, tôi phát hiện ra rằng ổ đĩa đó có rất nhiều bad sector và lỗi không thể sửa chữa, đến mức nó hoàn toàn vô dụng. Việc sản phẩm đó không còn được niêm yết để bán ở bất kỳ đâu nữa đã nói lên tất cả.
Bạn có thể chấp nhận sử dụng thương hiệu ít tên tuổi cho bộ nhớ lưu trữ, nhưng ít nhất hãy dành một chút thời gian tìm hiểu về loại chip nhớ flash họ sử dụng cũng như các đánh giá thực tế. Nếu các ổ đĩa đáng tin cậy, bạn sẽ không thấy nhiều hơn một vài khách hàng than phiền rằng ổ đĩa của họ bị hỏng. Khi còn nghi ngờ, hãy luôn mua từ các thương hiệu uy tín như Samsung, Crucial, WD, cùng nhiều hãng khác.
4. Không Đầu Tư Đủ Vào Vỏ Case (Thùng Máy)
Biến quá trình lắp đặt thành “ác mộng”
Vỏ PC là một linh kiện thường bị bỏ qua khi build máy tính. Nhiều người mới chỉ muốn một “cái hộp” để chứa các linh kiện, điều này cũng dễ hiểu. Tuy nhiên, quá trình lắp ráp sẽ dễ dàng hơn rất nhiều khi bạn có một chiếc vỏ case được thiết kế và chế tạo kỹ lưỡng. Các vỏ case PC giá rẻ thường được làm từ vật liệu kém chất lượng và có những chi tiết “cắt xén” đúng nghĩa. Các cạnh kim loại bên trong thường sắc bén, không được xử lý tốt, dễ gây đứt tay hoặc tệ hơn là làm hỏng cáp. Việc bỏ thêm khoảng 20-30 USD cho một chiếc vỏ case ít nhất có một vài tiện ích nhỏ là rất đáng giá. Một chiếc vỏ máy tính nên bền bỉ qua nhiều thế hệ linh kiện, vì vậy việc đầu tư ngay từ bây giờ là một quyết định sáng suốt.
Một thùng máy tính màu đen với mặt bên bằng acrylic, thể hiện không gian bên trong và tầm quan trọng của vỏ case tốt
5. Bỏ Qua Quản Lý Cáp (Cable Management)
Không ai thích một chiếc PC “bung bét” bên trong
Giống như nhiều người tự lắp PC, phần tôi ít yêu thích nhất trong bất kỳ lần build nào chính là việc quản lý cáp. Khi tôi còn là người mới, tôi không muốn dính dáng gì đến nó. Đến mức tôi thậm chí không buồn lắp nắp mặt sau của thùng máy, chủ yếu là vì nó không thể đóng khít được. Một chiếc PC với kiểu dáng “chuyên nghiệp ở phía trước nhưng bừa bộn ở phía sau” không chỉ trông tệ mà còn dễ dàng hút bụi vào bên trong, điều này có thể ảnh hưởng đến hiệu suất tản nhiệt. Việc dành thời gian quản lý cáp đúng cách ngay từ đầu cũng giúp việc nâng cấp sau này trở nên dễ dàng hơn rất nhiều, miễn là bạn có kế hoạch trước cho chúng.
Hình ảnh quản lý cáp gọn gàng bên trong vỏ case Corsair 3500X ARGB, minh họa lợi ích của việc sắp xếp dây cáp
Tôi sẽ không mắc lại những sai lầm này nữa
Tôi là một người lắp ráp PC rất khác so với trước khi tôi mắc phải tất cả những sai lầm này. Việc mắc lỗi là một phần của sở thích này, và mặc dù một số sai lầm gây đau đớn (và tốn kém) hơn những sai lầm khác, điểm chung của tất cả chúng là chúng hoàn toàn có thể tránh được. Rất nhiều trong số đó bắt nguồn từ việc lựa chọn linh kiện không đúng, một sai lầm mà mọi người lắp ráp đều từng mắc phải. Hãy dành thời gian tìm hiểu và đầu tư đúng mức, bạn sẽ có một chiếc PC bền bỉ và ổn định.