Xbox đời đầu, ra mắt vào năm 2001 bởi Microsoft, không chỉ là một chiếc console đơn thuần mà còn là cánh cửa mở ra kỷ nguyên gaming hiện đại, định hình bởi ba “ông lớn” console và Steam như chúng ta thấy ngày nay. Chiếc console tiên phong này đã nhanh chóng chiếm được chỗ đứng vững chắc trên thị trường, tạo tiền đề cho nhiều thế hệ Xbox kế nhiệm. Thành công đó có được phần lớn nhờ vào một thư viện game đồ sộ, chứa đựng nhiều tựa game xuất sắc, trong đó có không ít trò chơi độc quyền tại thời điểm đó. Mặc dù Microsoft dường như đang có những động thái chuyển dịch chiến lược game, thoát khỏi thị trường console truyền thống vào năm 2025, thì những tựa game trên Xbox đời đầu vẫn là những viên ngọc quý giá, mang tính cách mạng trong làng game. Dưới đây là danh sách 10 tựa game kinh điển đã góp phần làm nên huyền thoại của Xbox đời đầu, bao gồm cả những game độc quyền và đa nền tảng nhưng có ảnh hưởng lớn.
10. The Elder Scrolls III: Morrowind
The Elder Scrolls III: Morrowind có thể không phải là phần được yêu thích nhất trong series, danh hiệu đó thường thuộc về Oblivion hay Skyrim, nhưng đây vẫn là một trải nghiệm RPG cực kỳ ấn tượng và sâu sắc, đặc biệt là trên Xbox đời đầu. Với góc nhìn thứ nhất, Morrowind mang đến một thế giới mở hoàn toàn tự do để khám phá, một điều hiếm thấy vào thời điểm năm 2002. Trong khi các phần game sau này có phần “thắt chặt” hơn để định hướng người chơi, thì sự rộng lớn và không giới hạn của Morrowind chính là điểm làm nên sự đặc biệt của nó.
Giống như nhiều tựa game của Bethesda, Morrowind cũng gặp phải một số lỗi và trục trặc kỹ thuật do tham vọng quá lớn. Tuy nhiên, bất chấp những vấn đề đó, thế giới rộng lớn cùng với các nhánh cốt truyện đa dạng đã mang lại cảm giác vô cùng tuyệt vời cho người chơi vào năm 2002. Tựa game này đã đặt nền móng cho thể loại RPG thế giới mở, cho phép game thủ thỏa sức tạo hình nhân vật và định đoạt số phận của mình.
Màn hình gameplay The Elder Scrolls III Morrowind trên Xbox, thể hiện đồ họa thế giới mở ấn tượng
Thông tin game:
- Thể loại: RPG
- Hệ máy: PC, Xbox
- Phát hành: 1 tháng 5, 2002
9. Prince of Persia: The Sands of Time
Prince of Persia: The Sands of Time đánh dấu sự hồi sinh của series kinh điển, đồng thời là game 3D thứ hai trong lịch sử thương hiệu. Tựa game đưa người chơi theo chân Hoàng tử, người phải giải cứu vương quốc của mình sau khi bị một kẻ phản diện lừa giải phóng Cát Thời Gian, biến thần dân thành những quái vật bị điều khiển. The Sands of Time đã tận dụng tối đa sức mạnh phần cứng của Xbox đời đầu, tạo ra những môi trường 3D rộng lớn để phiêu lưu.
Tuy chủ yếu là một game hành động-phiêu lưu, trò chơi còn có rất nhiều yếu tố platformer 3D, giữ vững những giá trị cốt lõi của series trong khi mở rộng đáng kể về mặt cốt truyện và đồ họa. Đây là một tựa game xuất sắc, và cộng đồng game thủ Việt Nam rất mong đợi bản làm lại mà Ubisoft đã công bố sẽ sớm được ra mắt. Cơ chế “quay ngược thời gian” độc đáo cũng là một điểm nhấn lớn, tạo nên sự khác biệt cho gameplay.
Hoàng tử chiến đấu trong Prince of Persia The Sands of Time, phô diễn gameplay hành động phiêu lưu
Thông tin game:
- Thể loại: Stealth, Platformer, Action, Adventure
- Hệ máy: PlayStation, Xbox, GameCube, PC, Mobile
- Phát hành: 28 tháng 10, 2003
8. Project Gotham Racing 2
Trước khi Forza Horizon thống trị thị trường game đua xe, đã có Project Gotham Racing – một series đua xe arcade đình đám. Project Gotham Racing 2, do Bizarre Creations phát triển và Microsoft phát hành, nổi bật với hệ thống mục tiêu kép độc đáo. Người chơi không chỉ cần giành chiến thắng trong các cuộc đua để mở khóa nội dung mới mà còn phải tích lũy đủ điểm “Kudos” bằng cách thực hiện các pha trình diễn kỹ năng ấn tượng khi đua.
Tựa game sở hữu hơn 120 mẫu xe khác nhau cùng vô số tùy chọn tùy chỉnh, và được cộng đồng rộng rãi công nhận là game đua xe hay nhất trên Xbox đời đầu. Project Gotham Racing 2 có Kudos World Series với các đường đua được thiết kế riêng cho từng loại xe, cho phép người chơi trải nghiệm nhiều hạng mục khác nhau và liên tục mở khóa xe mới. Game cũng có chế độ thử thách thời gian và chế độ Arcade với nhiều huy chương cho các cuộc đua và thử thách đa dạng, mang lại trải nghiệm đua xe cực kỳ cuốn hút và sâu sắc.
Xe đua thể thao màu đen trên đường đua Project Gotham Racing 2, thể hiện đồ họa chân thực của game Xbox
Thông tin game:
- Thể loại: Racing
- Hệ máy: Xbox
- Phát hành: 18 tháng 11, 2003
7. Grand Theft Auto: San Andreas
Grand Theft Auto: San Andreas không chỉ được coi là game hay nhất trong bộ ba GTA III mà còn là tựa game xuất sắc nhất toàn series. Ảnh hưởng của nó đối với thể loại game thế giới mở vẫn còn rất rõ rệt cho đến ngày nay, định hình cách các trò chơi này được tạo ra và những gì chúng khao khát đạt được. Có lẽ không cần phải nói nhiều về điều gì đã làm nên sự đặc biệt của Grand Theft Auto: San Andreas, nhưng cơ chế điều khiển và các hoạt động phong phú trong game đã làm mờ ranh giới giữa một trò chơi có cốt truyện tập trung và một tựa game mô phỏng cuộc sống sandbox.
Bối cảnh gần với thời điểm hiện đại khi phát hành cũng giúp game cảm thấy gắn kết với văn hóa đại chúng qua các đài phát thanh và cách miêu tả cuộc sống trong game. Mặc dù phiên bản Xbox vẫn rất tốt, nhưng nó được phát hành gần một năm sau phiên bản PS2, đây là lý do chính khiến game không thể xếp cao hơn trong danh sách này đối với những người hâm mộ Xbox. Tuy nhiên, giá trị cốt lõi và sức ảnh hưởng của GTA San Andreas là không thể phủ nhận.
Bìa game Grand Theft Auto San Andreas với nhân vật chính và khung cảnh thành phố Los Santos
Thông tin game:
- Thể loại: Action, Adventure
- Hệ máy: Mobile, PC, PlayStation, Xbox
- Phát hành: 26 tháng 10, 2004
6. Psychonauts
Psychonauts là một game platformer 3D đến từ Double Fine Productions. Mặc dù studio này hiện đã nổi tiếng với những tựa game độc đáo, Psychonauts lại là sản phẩm đầu tay của họ. Tuy nhiên, nhà sáng lập Tim Schafer đã có tiếng tăm từ các game phiêu lưu của LucasArts như Full Throttle và Grim Fandango. Tựa game platformer 3D này có cốt truyện hài hước và hấp dẫn, theo chân Raz khi anh đột nhập vào trại của Psychonauts với hy vọng gia nhập đội, chỉ để phát hiện ra rằng não của các trại viên khác đã bị đánh cắp.
Raz phải sử dụng năng lực tâm linh của mình để thâm nhập vào tâm trí của mọi người, tạo ra cả những mạch truyện cuốn hút và các màn chơi platformer kỳ quặc để vượt qua. Mặc dù lịch sử phát hành của game với Xbox đời đầu có chút phức tạp – Microsoft ban đầu rút lui khỏi vai trò nhà phát hành, chỉ để sau này mua lại chính studio Double Fine – nhưng Psychonauts đã ra mắt trên Xbox và nhận được vô vàn lời khen ngợi từ giới phê bình. Đây là một game có chiều sâu, kết hợp giữa hành động, phiêu lưu và những câu đố sáng tạo.
Nhân vật Razputin trong game Psychonauts sử dụng sức mạnh tâm linh, đại diện cho gameplay platformer độc đáo
Thông tin game:
- Thể loại: 3D Platformer
- Hệ máy: PC, PlayStation, Xbox
- Phát hành: 19 tháng 4, 2005
5. Ninja Gaiden Black
Ninja Gaiden Black, phiên bản cải tiến của Ninja Gaiden được phát hành không lâu sau bản gốc, là tựa game hành động xuất sắc nhất trên console Xbox đời đầu. Với lối chơi nhanh, các màn chơi tuyến tính và cốt truyện hoành tráng, game tập trung vào hệ thống chiến đấu đỉnh cao. Không giống như các game hành động khó hiện đại theo công thức Soulslike, Ninja Gaiden Black cực kỳ nhanh và đòi hỏi người chơi phải duy trì combo để tránh bị tấn công, thay vì chỉ né tránh hay đỡ đòn.
Ninja Gaiden Black tích hợp hai gói DLC miễn phí đã phát hành cho phiên bản gốc, cùng với một chế độ dễ và một chế độ cực khó. Ngoài ra còn có chế độ nhiệm vụ mới bên ngoài chiến dịch chính, tập trung vào các đấu trường nhỏ và việc đạt điểm số cao. Tựa game này là một minh chứng cho sự thử thách và kỹ năng, thu hút những game thủ tìm kiếm trải nghiệm chiến đấu đỉnh cao và đòi hỏi sự thuần thục trong từng động tác.
Nhân vật Ryu Hayabusa trong game Ninja Gaiden Black đang chiến đấu, minh họa lối chơi hành động tốc độ
Thông tin game:
- Thể loại: Hack and Slash
- Hệ máy: Xbox
- Phát hành: 20 tháng 9, 2005
4. Star Wars: Knights of the Old Republic
Trước khi Disney mua lại Star Wars, vũ trụ này đã có vô số tựa game, bao gồm cả những trò chơi lấy bối cảnh thời kỳ “Cộng hòa cũ” (Old Republic), diễn ra hàng nghìn năm trước các bộ phim. Trong số đó, Star Wars: Knights of the Old Republic là game xuất sắc nhất. Đây là một game nhập vai (RPG) dựa trên hệ thống Dungeons & Dragons, nhưng được đặt trong vũ trụ Star Wars rộng lớn. Người chơi vào vai một người mất trí nhớ, chiêu mộ một nhóm những kẻ lạc loài khi khám phá thiên hà và cố gắng cứu Jedi Order.
Bạn có thể xây dựng nhân vật theo bất kỳ cách nào mình muốn, tập trung vào kiếm ánh sáng (lightsaber) và Thần lực (Force), hoặc súng lục và khả năng thuyết phục. Bạn cũng có thể chọn đi theo phe Ánh sáng hoặc phe Tối. Mặc dù một số lựa chọn có vẻ hơi “hoạt hình” so với tiêu chuẩn hiện đại, cốt truyện của game vẫn là một câu chuyện Star Wars xuất sắc. Game chứa đựng những cú twist bất ngờ và tình trạng độc quyền trên console Xbox đã giúp bán được không ít chiếc console này.
Giao diện gameplay Star Wars Knights of the Old Republic, thể hiện nhân vật và đồng đội trong không gian
Thông tin game:
- Thể loại: RPG
- Hệ máy: Mobile, GameCube, PC, Xbox
- Phát hành: 15 tháng 7, 2003
3. Fable
Fable là tựa game RPG mang đậm phong cách Anh Quốc đến từ Lionhead Studios (hiện đã giải thể). Câu chuyện giả tưởng của game có chủ đích rất dễ thương, mang một cách tiếp cận fantasy nhỏ gọn và hài hước. Hệ thống chiến đấu là thời gian thực góc nhìn thứ ba, và người chơi có rất nhiều quyền kiểm soát trong việc tùy chỉnh nhân vật cũng như lựa chọn trở thành anh hùng hay kẻ phản diện trong câu chuyện.
Có rất nhiều hoạt động phụ hoặc các mini-game kỳ lạ mà bạn có thể tham gia, trong khi những đứa trẻ trong thị trấn chế nhạo bạn, gọi bạn là “kẻ đuổi gà”. Đây là một tựa game có một không hai, và nếu tách rời khỏi những lời hứa hẹn quá đà và việc không hoàn thành được của Peter Molyneux vào thời điểm phát hành, đây vẫn là một game RPG tuyệt vời. Fable mang đến một thế giới sống động, nơi mọi hành động của bạn đều có thể ảnh hưởng đến ngoại hình và danh tiếng của nhân vật.
Anh hùng trong Fable chiến đấu với nhiều đối thủ trong đấu trường, thể hiện gameplay hành động RPG
Thông tin game:
- Thể loại: Action RPG
- Hệ máy: PC, Xbox
- Phát hành: 14 tháng 9, 2004
2. Halo: Combat Evolved
Halo: Combat Evolved là một tựa game mang tính bước ngoặt đối với Xbox nói riêng và ngành công nghiệp game nói chung. Đối với Xbox, nó đóng vai trò là tựa game chủ lực, “kẻ giết người” (killer app) giúp mọi người phải mua một chiếc Xbox, tạo dựng chỗ đứng cho Microsoft trong ngành game suốt hai thập kỷ rưỡi sau đó. Halo: CE không phải là game đầu tiên phát minh ra cơ chế điều khiển “dual-stick” cho game bắn súng góc nhìn thứ nhất trên console, nhưng nó là game đầu tiên làm điều đó đủ tốt để biến nó thành tiêu chuẩn điều khiển cho các game FPS trên tay cầm kể từ đó.
Tất nhiên, cả hai điều trên sẽ không đúng nếu tựa game khoa học viễn tưởng này không có các màn chơi rộng lớn, lối bắn súng mượt mà, các phương tiện tuyệt vời và hai phe kẻ thù hoạt động hoàn toàn khác nhau. Halo: Combat Evolved đã tạo nên một chuẩn mực mới cho thể loại FPS trên console, khẳng định sức mạnh và tiềm năng của Xbox đời đầu.
Màn hình gameplay Halo Combat Evolved với Master Chief và kẻ địch, minh họa lối chơi FPS đỉnh cao
Thông tin game:
- Thể loại: FPS
- Hệ máy: PC, Xbox
- Phát hành: 15 tháng 11, 2001
1. Halo 2
Halo 2 có thể gây tranh cãi một chút khi đứng ở vị trí số 1 trong danh sách này. Lý do là vì cái kết của chiến dịch là một cliffhanger, tạo ra một kết thúc không thỏa mãn cho câu chuyện, điều mà sau này sẽ được hoàn thành trong Halo 3. Tuy nhiên, ngoài điểm đó, chiến dịch của game thực sự “bùng nổ”, bổ sung cơ chế cầm hai súng cho một số loại vũ khí, cho phép người chơi sử dụng Kiếm Năng lượng (Energy Sword) vốn chỉ xuất hiện trong game đầu tiên nhưng không thể sử dụng, và có thêm nhân vật Arbiter có thể điều khiển được.
Tuy nhiên, Halo 2 thực sự quan trọng nhờ vào chế độ chơi mạng. Halo 2 là ví dụ nổi bật đầu tiên về một game console có hệ thống ghép trận (matchmaking) được tích hợp trực tiếp vào game. Trước đây, người chơi phải sử dụng các dịch vụ bên thứ ba, dẫn đến độ trễ lớn và trải nghiệm kém. Halo 2 đã sử dụng Xbox Live hoàn toàn mới để tích hợp chơi mạng, thay đổi vĩnh viễn cục diện console. Tầm quan trọng của điều này đã giúp nó chiếm vị trí hàng đầu, bên cạnh việc trải nghiệm chơi mạng của Halo 2 thực sự tuyệt vời, với bản đồ xuất sắc và hệ thống lên cấp mềm, mang lại cảm giác tiến bộ cho người chơi.
Master Chief trong bìa game Halo 2, biểu tượng của dòng game bắn súng huyền thoại trên Xbox
Thông tin game:
- Thể loại: Shooter
- Hệ máy: PC, Xbox
- Phát hành: 4 tháng 9, 2004
Xbox Đời Đầu: Nơi Gặp Gỡ Của Những Tựa Game Và Đột Phá Đáng Kinh Ngạc
Thật khó để phủ nhận sức hấp dẫn của một thư viện game bao gồm Halo: Combat Evolved, Fable, Star Wars: Knights of the Old Republic, và Psychonauts. Trong thời điểm mà việc có các tựa game độc quyền mang lại lợi ích tài chính lớn cho cả nhà sản xuất console và nhà phát triển, Xbox đời đầu đã ra mắt mạnh mẽ với những tựa game kinh điển. Những trò chơi này không chỉ là những trải nghiệm giải trí đơn thuần mà còn là những cột mốc quan trọng, định hình cách chúng ta chơi và tương tác với game.
Mặc dù Xbox có thể đang đứng trước những thay đổi lớn về chiến lược console trong tương lai, nhưng nhìn lại, dễ dàng nhận thấy lý do tại sao Xbox đời đầu lại có thể tạo nên một làn sóng mạnh mẽ đến vậy trong ngành công nghiệp game. Nó đã mang đến những trải nghiệm độc đáo, những công nghệ tiên phong và một cộng đồng game thủ sôi nổi. Hãy chia sẻ với chúng tôi, tựa game Xbox đời đầu nào đã để lại ấn tượng sâu sắc nhất trong bạn?