Trong thế giới giải trí điện tử rộng lớn, tôi bắt đầu trải nghiệm trò chơi điện tử từ khi mới hai tuổi, trên một chiếc máy tính để bàn HP hiện đại bậc nhất vào năm 2000 với mức giá 1000 USD. Hai mươi lăm năm trôi qua, tôi tự tin rằng mình đã “thông thạo” một thứ ngôn ngữ đặc trưng của video game. Màu đỏ hoặc xanh lá cây thường biểu thị máu, phím “M” để mở bản đồ, “I” để truy cập kho đồ, và tôi gần như luôn có thể trượt bằng cách nhấn nút cúi người khi đang chạy. Hàng ngàn quy tắc tương tự, tôi coi chúng là những chuẩn mực phổ quát trong trải nghiệm chơi game.
Tuy nhiên, khi tôi tự tay lắp ráp một chiếc máy tính để bàn từ các linh kiện cũ – không chỉ là chiếc PC chơi game đầu tiên của bạn gái tôi mà còn là lần đầu tiên cô ấy làm quen với game ở tuổi 25 – tôi chợt nhận ra rằng game thủ lâu năm thường coi rất nhiều điều là hiển nhiên. Có vô số hiện tượng ngầm định trong mỗi trò chơi chúng ta trải nghiệm mà ta mặc định là rõ ràng. Nhưng đối với một người chưa từng “dán mắt” vào màn hình, tay ôm tay cầm trong suốt một phần ba cuộc đời, bức tranh lại hoàn toàn khác biệt. Đây chính là những quy tắc ngầm trong game mà game thủ kỳ cựu đôi khi quên mất.
1. Nhân Vật Của Bạn Luôn Có Thể Di Chuyển Nhanh Hơn
Phím Shift để chạy chưa bao giờ là suy nghĩ đầu tiên
Stray là một trong những trò chơi đầu tiên bạn gái tôi thử sức. Đây là một trong những tựa game đáng yêu và thư giãn nhất mà tôi có thể giới thiệu cho cô ấy, nơi người chơi sẽ hóa thân thành một chú mèo nhanh nhẹn và khéo léo. Sau khi chứng kiến bạn gái tôi di chuyển chậm chạp, không thể thực hiện một số cú nhảy và thậm chí bỏ mạng vì không thể thoát khỏi nguy hiểm kịp thời, tôi đã hỏi tại sao cô ấy không cố gắng chạy nước rút. Câu trả lời khiến tôi bất ngờ: “Chú mèo này đang chạy rồi mà?”
Đó là lúc tôi nhận ra rằng, trong khi tôi theo bản năng luôn đưa tay tới nút Shift trái, hoặc R2, L2, hay L3 để chạy nước rút trong mọi trò chơi mà mình từng chơi, thì điều đó không hề hiển nhiên đối với một game thủ hoàn toàn mới nếu không được hướng dẫn cụ thể. Chúng tôi cũng gặp phải tình huống tương tự trong Super Meat Boy, nơi một trong những màn chơi đầu tiên yêu cầu cô ấy nhảy một quãng đường xa hơn so với các màn trước đó. Kết quả là cô ấy liên tục thắc mắc tại sao mình không thể thực hiện cú nhảy đó, cho đến khi tôi giải thích rằng một số cú nhảy chỉ có thể thực hiện được khi chạy nước rút, hoặc thậm chí phải giữ nút nhảy để bật cao hơn! Đây là một trong những kinh nghiệm chơi game cơ bản mà người mới dễ bỏ qua.
Một hình ảnh cận cảnh trò chơi Ninja Gaiden 1988 đang chạy trên màn hình máy tính, hiển thị nhân vật chính đang nhảy qua các chướng ngại vật trong môi trường giả tưởng đầy màu sắc.
2. Leo Trèo Thường Bị Giới Hạn Ở Các Gờ Nhất Định
Sơn vàng và trắng không chỉ để trang trí
Gần đây, tôi đã chơi lại Ghost of Tsushima để cho bạn gái xem những trò chơi có thể đẹp đến mức nào. Khi cô ấy khen ngợi kỹ năng cần thiết để leo lên một ngọn đồi từ phía sau lưng, tôi đã đưa tay cầm cho cô ấy để chứng minh rằng điều đó không hề khó. Đáng ngạc nhiên là chỉ cần bảo cô ấy giữ cần điều khiển trái lên không đủ; cô ấy mong đợi Jin Sakai sẽ cứ thế tiếp tục leo lên như tôi đã làm, mà không biết rằng tôi đang chủ động nhắm vào các điểm bám được khắc trên vách núi. “Làm sao anh biết phải đi đâu?” cô ấy hỏi, và đó là lúc tôi chỉ cho cô ấy những vết sơn trắng và đất mà Ghost of Tsushima sử dụng để chỉ dẫn nơi bạn có thể leo trèo và nơi không thể.
Sau đó, tôi giới thiệu cho cô ấy khái niệm (và meme) về “sơn vàng”, nơi các trò chơi thường giải thích một cách rõ ràng nơi bạn cần đến và nơi bạn có thể leo trèo thông qua việc sử dụng sơn vàng (hoặc đôi khi là trắng). FFVII Rebirth là một trong những “tội đồ” lớn nhất về điều này, và Tomb Raider (2013) cũng đặc biệt nổi bật. Tuy nhiên, trong Tomb Raider, điều đó lại có lợi cho chúng tôi, vì tôi nhận ra rằng người chơi mới cần sự “cầm tay chỉ việc” rõ ràng, điều mà game thủ lâu năm đôi khi cảm thấy hơi thừa thãi. Cuối cùng, cô ấy bắt đầu nhận ra các dấu hiệu sơn vàng đó, hào hứng chỉ vào chúng và hét lên bảo tôi leo lên, ngay cả khi tôi không cần phải làm vậy.
Hình ảnh người đàn ông mặc áo choàng có mũ trùm đầu đang đứng trước một ngôi đền cổ kính của Nhật Bản vào ban đêm, với kiến trúc phức tạp và ánh sáng dịu nhẹ.
3. Nhạc Nền Thay Đổi Và Điểm Lưu Không Phải Ngẫu Nhiên
Tại sao tôi lại nghe thấy nhạc boss?
Nhắc đến Tomb Raider phiên bản 2013, một khoảnh khắc học hỏi khác cho cả bạn gái tôi và tôi đã diễn ra ngay từ đầu game, khi Lara bước vào ngôi làng trên núi. Mọi thứ dường như yên bình cho đến khi gió bắt đầu thổi mạnh, và nhạc nền chuyển từ giai điệu sáo êm dịu sang một bản giao hưởng hùng tráng, dữ dội. Tôi ngay lập tức biết rằng có điều gì đó sắp xảy đến, nhưng bạn gái tôi thì sao? Cô ấy chỉ nghĩ rằng nhạc nền đang trở nên “gay cấn”. Không, em yêu, thứ nhạc giao hưởng giận dữ đó có nghĩa là chạy ngay! Mười giây sau, một nhóm giáo phái Solarii đã phục kích cô ấy.
Sau hơn 20 năm đối mặt với các trận đấu trùm, phục kích và sự kiện QTE (quick-time event) bắt đầu ngay khi bạn mất cảnh giác, tôi đã phát triển một “giác quan thứ sáu” cho nguy hiểm. Một điểm lưu (save point) xuất hiện ngay sau đó là sự thay đổi nhạc nền đột ngột? Đó là cách trò chơi đang “hét” lên: “Hãy chuẩn bị đi!”. Rốt cuộc, có lý do tại sao meme “tại sao tôi lại nghe thấy nhạc boss?” lại được mọi game thủ ngày nay biết đến. Công bằng mà nói, giờ đây cô ấy đã học cách nhận ra các tín hiệu âm thanh này, luôn thận trọng và chạy đi lưu game ngay khi nhạc nền chuyển đổi.
Tất nhiên, khi cô ấy xem tôi chơi phiên bản làm lại của Dead Space năm 2023, cô ấy đã thắc mắc tại sao tôi không mấy hào hứng khi tìm thấy một căn phòng đầy đạn dược và bộ sơ cứu. Tôi đoán cô ấy sẽ học được bài học đó theo thời gian thôi.
Cận cảnh khuôn mặt của Leon Kennedy từ Resident Evil 4, với biểu cảm nghiêm túc và ánh sáng tối tạo không khí kịch tính, thể hiện một khoảnh khắc hành động căng thẳng.
4. Trải Nghiệm “L3 + R3” Phổ Quát
Nghi thức nhập môn của mọi game thủ
Tôi có lẽ khoảng tám tuổi khi có chiếc tay cầm đầu tiên của mình – một chiếc tay cầm X360 nhái, rẻ tiền, có thể nhìn xuyên thấu. Grand Theft Auto III là trò chơi đầu tiên tôi chơi trên đó, và tôi thực sự rất muốn bấm còi khi lái xe trong game. Đó là lần đầu tiên tôi làm quen với hiện tượng L3 – một nghi thức nhập môn mà mọi game thủ đều phải trải qua. Đối với bạn gái tôi, đó là The Last of Us Part I, nơi trò chơi yêu cầu bạn nhấn L3 để nhìn một vụ nổ. Tuy nhiên, chúng tôi chỉ nghe thấy âm thanh vụ nổ, vì thông báo đó đã làm bạn gái tôi bối rối, và cô ấy cuống cuồng tìm kiếm trên tay cầm xem có nút nào được đánh dấu L3 hay không.
Đó không phải lỗi của cô ấy. Không có gì trực quan về việc L3 và R3 là hành động nhấn cần analog của bạn, đặc biệt là khi các nút này không bao giờ được dán nhãn trực quan trên tay cầm. Ngay cả khi cố gắng chạy nước rút trong Assassin’s Creed Shadows, cô ấy cũng không thể thành thạo, thường xuyên dừng lại khi cố gắng nhấn cần analog trái để chạy. Đó là một trong những điều bạn học được một lần và ghi nhớ mãi mãi… hoặc bỏ lỡ hoàn toàn cho đến khi có người khác đến chế giễu bạn vì không biết điều đó.
Hình ảnh hai nhân vật Naoe và Yasuke trong game Assassin's Creed Shadows đứng trước bối cảnh kiến trúc Nhật Bản truyền thống với cây phong đỏ rực, tạo nên một khung cảnh hùng vĩ và đậm chất lịch sử.
5. Bản Đồ Mini Luôn “Nói Chuyện” Với Bạn
Nhưng bạn phải biết cách nhìn vào nó
Tôi khởi động Driveclub vào một buổi chiều Chủ Nhật lười biếng để cho cô ấy xem những tựa game đua xe có thể tuyệt đẹp đến mức nào. Thành thật mà nói, tôi vẫn nghĩ đó là một trong những game đua xe hay nhất từ trước đến nay. Thật đáng tiếc khi nhà phát triển đã đóng cửa, nhưng tôi sẽ không đi sâu vào vấn đề đó. Dù sao, tôi đưa tay cầm cho cô ấy lái – và rồi nhìn cô ấy đâm vào tường như thể đó là một mô phỏng gian lận bảo hiểm. Sau hai cuộc đua đầy khắc nghiệt, tôi hỏi cô ấy liệu có phải cô ấy phanh quá muộn hay đánh giá sai các khúc cua, và cô ấy chỉ thở dài phàn nàn rằng cô ấy không biết đường sẽ đi đâu ở tốc độ đó.
Đó là lúc tôi chợt nhận ra – cô ấy thậm chí còn không liếc nhìn bản đồ mini. Đường đua nhỏ ở góc màn hình – một công cụ thiêng liêng mà mọi cựu binh game đua xe sử dụng để chuẩn bị cho mọi khúc cua sắp tới – hoàn toàn vô hình đối với cô ấy. Không chỉ Driveclub, ngay cả trong Need for Speed II SE, Forza Horizon 5, hay SlowRoads, một trò chơi trực tuyến trên trình duyệt chỉ đơn thuần là lái xe thư giãn, cô ấy đều không biết điều gì đang chờ đợi phía trước. Và ngay cả sau khi tôi chỉ ra, cô ấy vẫn chưa quen với việc đảo mắt nhìn bản đồ rồi lại nhìn về phía trước. Đó là một phản xạ đối với tôi – nhưng là một “điểm mù” hoàn toàn đối với cô ấy.
Ảnh chụp màn hình từ trò chơi điện tử Untitled Goose Game, hiển thị một con ngỗng trắng đang làm trò phá phách trong một khu vườn, tạo không khí hài hước và tinh nghịch.
Chấp nhận rằng bạn chưa thông thạo “ngôn ngữ” game là điều bình thường
Game thủ đã nói thứ ngôn ngữ đặc trưng của video game trong nhiều thập kỷ, trong khi những người mới, như bạn gái tôi, chỉ đang bắt đầu học cách đánh vần. Tôi mang theo một kho tàng kiến thức ngầm vào mọi trò chơi mình trải nghiệm – nơi cần đến, nút cần nhấn, cách di chuyển – và không điều gì trong số đó là bẩm sinh. Tôi đã học tất cả từng chút một, qua mỗi lần va chạm, mỗi lần thất bại, và mỗi lần rẽ sai.
Một trò chơi được thiết kế để gây khó chịu và thử thách một cách có chủ đích muốn bạn trở nên giỏi hơn, bởi vì nó muốn bạn lặp lại điều đó. Game muốn bạn thử lại cú nhảy đó, chinh phục góc cua đó, hoặc cuối cùng nhận ra gờ đá được sơn vàng. Chứng kiến người mình yêu bắt đầu nhận ra những quy tắc và mẫu hình đó lần đầu tiên? Đó không chỉ là một trải nghiệm ấm lòng – mà còn là một điều kỳ diệu tuyệt đối.
Caphecongnghe.com hy vọng bài viết này sẽ giúp các game thủ lâu năm thấu hiểu hơn những khó khăn khi chơi game lần đầu của người mới, và khuyến khích mọi người cùng nhau khám phá niềm vui bất tận mà thế giới game mang lại. Hãy kiên nhẫn và chia sẻ mẹo chơi game của bạn để cộng đồng ngày càng lớn mạnh!