Trong thế giới công nghệ phát triển không ngừng, đặc biệt là với tốc độ ra mắt chóng mặt của các linh kiện PC, nhiều người dùng thường cảm thấy áp lực phải nâng cấp CPU và GPU mỗi khi một thế hệ mới xuất hiện. Mặc dù việc nâng cấp card đồ họa (GPU) theo từng thế hệ thường mang lại hiệu suất tăng đáng kể (khoảng 20-30%), việc nâng cấp bộ vi xử lý (CPU) lại khó có thể biện minh hơn. Chắc chắn, CPU đóng vai trò then chốt trong việc tải tài nguyên, xử lý logic trò chơi, thao tác nhập liệu, v.v., nhưng chúng không cải thiện tốc độ khung hình (frame rate) một cách ấn tượng như GPU.
Nếu bạn đang cân nhắc mua một chiếc GPU thuộc dòng Nvidia RTX 50 series hoặc AMD RX 9000 series mới vào năm 2025, đừng quá lo lắng về việc nâng cấp CPU đi kèm. Cộng đồng mạng có thể nhanh chóng chỉ ra rằng CPU của bạn sẽ bị “nghẽn cổ chai” (bottleneck) card đồ họa mới, nhưng chúng tôi cho rằng, miễn là CPU của bạn không quá cũ kỹ, bạn hoàn toàn có thể chơi game tốt với nó trong hầu hết các trường hợp.
1. CPU ít quan trọng hơn ở độ phân giải cao
Ở 4K, hầu hết game bị giới hạn bởi GPU
Một chiếc PC màu trắng với tản nhiệt AIO trắng trong vỏ máy tính.
Nếu bạn đã sở hữu một card đồ họa cao cấp, chẳng hạn như RTX 4090, và bạn chơi game trên màn hình 4K, bạn chưa cần phải vội nâng cấp CPU, ngay cả khi bạn đang nhắm đến RTX 5090. Ví dụ, Ryzen 7 5800X3D, ra mắt vào năm 2022, sẽ không gây ra hiện tượng CPU bottleneck đáng kể với những GPU mạnh nhất hiện nay. Chắc chắn, Ryzen 7 9800X3D đời mới hơn có thể giúp bạn có thêm vài khung hình, nhưng sự khác biệt này khó có thể nhận thấy rõ ràng.
Ở các độ phân giải cao hơn như 1440p và 4K, hiệu suất của CPU không còn quá quan trọng, trừ khi các tựa game yêu thích của bạn đã chạy trên 100 FPS. Đó là bởi vì ở các độ phân giải này, game chủ yếu bị giới hạn bởi GPU (GPU-bound). Vì vậy, nếu bạn có một card đồ họa tầm trung thuộc RTX 40 hoặc 30 series kết hợp với một CPU như Ryzen 7 5800X3D, bạn hoàn toàn có thể nâng cấp lên card RTX 50 series mà không cần lo lắng về các vấn đề CPU bottleneck lớn. Đây có thể coi là một lựa chọn nâng cấp hiệu quả về chi phí, đặc biệt khi bạn cần phải mua bo mạch chủ và bộ nhớ RAM mới cho các CPU hiện đại như Ryzen 7 7800X3D và 9800X3D.
2. Số nhân CPU chỉ quan trọng đến một mức độ nhất định
Hầu hết game không tận dụng quá tám nhân
Cảnh đua game hiển thị trên màn hình ASUS ROG PG32UCDP.
Hầu hết các tựa game hiếm khi đẩy các CPU hiện đại đến giới hạn về mức độ sử dụng nhân. Chúng tôi không nói rằng nhiều nhân hơn sẽ không giúp ích gì cho việc chơi game, nhưng nó không còn quá quan trọng sau một ngưỡng nhất định. Vào năm 2025, một CPU 8 nhân vẫn là lựa chọn tối ưu (sweet spot) cho game thủ. Vì vậy, nếu bạn vẫn đang sử dụng một CPU 6 nhân như Ryzen 5 5600X hoặc 7600X, bạn sẽ thấy lợi ích rõ rệt khi nâng cấp lên CPU 8 nhân. Các tựa game chiến thuật và mô phỏng yêu cầu sức mạnh tính toán của CPU sẽ chạy tốt hơn trên CPU có nhiều nhân hơn. Chúng tôi cũng đã thấy một số tựa game AAA như Cyberpunk 2077 chạm mức sử dụng CPU 90% trên chip 8 nhân.
Tuy nhiên, nếu bạn đã sở hữu một CPU 8 nhân như 5700X3D hoặc 7800X3D, không cần phải quá “ám ảnh” với các CPU 12 nhân và 16 nhân như Ryzen 9900X3D và 9950X3D. Khi một CPU 8 nhân, ví dụ Ryzen 7 9800X3D, có hiệu suất tốt ngang ngửa với Ryzen 9 9950X3D 16 nhân trong mọi tựa game, tại sao bạn lại cần thêm nhân? Trừ khi bạn dự định sử dụng PC cho các tác vụ công việc nặng như chỉnh sửa video hoặc dựng hình 3D, bạn sẽ không thu được nhiều lợi ích khi chi tiền cho một CPU 16 nhân chỉ để chơi game.
3. Bạn có thể giảm tải cho CPU trong game
Điều chỉnh cài đặt đồ họa để giảm tải CPU
Mức sử dụng CPU của Cyberpunk 2077 trên CPU 8 nhân.
Nhiều game thủ thường bỏ qua việc điều chỉnh độ phân giải và cài đặt đồ họa ảnh hưởng trực tiếp đến tải trọng của CPU. Các cài đặt đồ họa và độ phân giải cao hơn thường chuyển nhiều khối lượng công việc hơn sang GPU, từ đó giảm bớt gánh nặng cho CPU của bạn. Kết quả là, bạn sẽ ít gặp phải các tình huống CPU bottleneck hơn. Ví dụ, nếu bạn có Intel Core i7 12700K kết hợp với RTX 4090, tất cả những gì bạn cần làm là đẩy các cài đặt đồ họa lên mức cao nhất, như chất lượng texture, chất lượng đổ bóng và ray tracing, để giảm tải cho CPU.
Việc thiết lập tối đa cài đặt đồ họa chắc chắn sẽ làm giảm tốc độ khung hình trong game, nhưng đó là lúc các công nghệ nâng cấp hình ảnh và tạo khung hình như Nvidia DLSS và AMD FSR phát huy tác dụng. Bạn có thể bật DLSS Super Resolution trong các tựa game được hỗ trợ và tận hưởng mức tăng FPS khoảng 30%. Và nếu vẫn chưa đủ, bạn có thể bật DLSS Frame Generation để gần như tăng gấp đôi tốc độ khung hình cơ bản. Các card RTX 50-series mới nhất thậm chí còn tiến xa hơn, hỗ trợ tạo khung hình đa khung (lên đến 4x) giúp bạn có thêm nhiều FPS mà không làm CPU trở thành yếu tố hạn chế.
Đừng vội “khai tử” CPU của bạn
Mua phần cứng PC mới có thể là một trải nghiệm thú vị và thỏa mãn, nhưng điều quan trọng là phải nhận biết khi nào việc nâng cấp thực sự mang lại lợi ích, thay vì chỉ chạy theo những lời quảng bá rầm rộ của ngành công nghiệp. Nếu CPU hiện tại của bạn vẫn duy trì tốc độ khung hình ổn định với GPU mới và bạn không gặp phải tình trạng giật lag hoặc các hiện tượng CPU bottleneck đáng kể khác, bạn không cần phải chi tiền cho một CPU mới.
Nâng cấp CPU khá tốn kém vì bạn không chỉ phải trả tiền cho con chip mà còn cho cả bo mạch chủ và bộ nhớ RAM mới. Với số tiền đó, bạn hoàn toàn có thể đầu tư vào một card đồ họa đời mới hơn để có được hiệu suất tăng đáng kể ở độ phân giải cao. Và nhờ các công nghệ như DLSS và FSR, CPU “lão làng” của bạn sẽ không phải làm việc quá sức. Đây chính là lúc để đánh giá lại nhu cầu thực tế và tối ưu chi phí, đảm bảo mọi khoản đầu tư công nghệ đều mang lại giá trị cao nhất cho trải nghiệm chơi game của bạn.