Khi tôi tự build chiếc PC gaming hiện tại vào năm 2020, tôi đã chọn CPU Ryzen 9 5900X với 12 nhân, đơn giản vì tôi không muốn tình trạng CPU bị quá tải trở thành vấn đề lặp lại, như đã từng xảy ra với chiếc Intel Core i7-6770K 4 nhân trước đây. Tôi ưu tiên số lượng nhân vì tin rằng nhiều nhân hơn sẽ mang lại hiệu suất ổn định hơn khi đa nhiệm, đặc biệt là khi tôi muốn stream gameplay bằng OBS. Nhưng đến năm 2022, khi tôi nâng cấp GPU lên RTX 4090, tôi nhanh chóng nhận ra rằng 5900X của mình đang kìm hãm hiệu suất của card đồ họa khủng này trong các tựa game cạnh tranh.
Đến đầu năm 2025, chiếc 5900X của tôi bất ngờ “ra đi”. Vì vậy, tôi quyết định thay thế nó bằng một chiếc Ryzen 7 5800X3D đã qua sử dụng. Đây là lựa chọn hợp lý hơn về mặt tài chính, bởi vì nâng cấp lên nền tảng AM5 sẽ đòi hỏi tôi phải chi gần 1.000 USD cho một bo mạch chủ, bộ RAM và CPU mới. Ban đầu, tôi khá hoài nghi về việc “hạ cấp” xuống một CPU 8 nhân, nhưng hóa ra, đây có lẽ là một trong những quyết định mua sắm tốt nhất mà tôi từng thực hiện trong những năm gần đây. Nó không chỉ giúp tôi tiết kiệm tiền mà còn mang lại một cú hích đáng kể cho hiệu suất PC ở những tác vụ thực sự quan trọng.
3. Tăng FPS đáng kể trong các game cạnh tranh
L3 Cache thường quan trọng hơn số nhân thô trong game
Tôi biết rằng 5800X3D vượt trội hơn 5900X trong chơi game ngay cả trước khi sở hữu nó, nhưng thành thật mà nói, tôi không ngờ lại có sự cải thiện đáng kể như vậy về tốc độ khung hình (FPS) ở một số tựa game. Cảm giác như tôi vừa nâng cấp GPU với số tiền bỏ ra. Thời điểm còn dùng 5900X, mức sử dụng GPU của tôi trong một số game bắn súng cạnh tranh như Valorant, Fortnite và Apex Legends chỉ khoảng 40-60%, cho thấy rõ ràng CPU đang là nút thắt cổ chai (bottleneck) cho GPU. Nhưng sau khi chuyển sang 5800X3D, mức sử dụng GPU của tôi đã tăng lên, và FPS đã nhảy vọt 30-40% trong các tựa game này.
Sự gia tăng hiệu suất cũng mở rộng sang các trò chơi khác, mặc dù không cùng một biên độ. Dù có ít nhân hơn, 5800X3D vẫn mang lại trải nghiệm chơi game mượt mà hơn rõ rệt và tốc độ khung hình ổn định hơn ở hầu hết mọi tựa game tôi đã chơi. Đó là lúc tôi nhận ra tầm quan trọng của kiến trúc chiplet đơn (single-CCD layout) và bộ nhớ đệm (CPU cache) lớn đối với hiệu năng chơi game. Với 96MB L3 cache, 5800X3D giữ nhiều dữ liệu game dễ dàng truy cập hơn, giảm đáng kể độ trễ. Ngay cả vào năm 2025, các tựa game hiện đại hiếm khi tận dụng hiệu quả hơn 8 nhân CPU; chúng hưởng lợi nhiều hơn từ bộ nhớ nhanh và khả năng truy cập cache.
2. Mức sử dụng CPU cao không còn là mối lo ngại
Mức sử dụng CPU trên 90% không phải lúc nào cũng là dấu hiệu bottleneck
Với Ryzen 9 5900X, tôi hiếm khi thấy mức sử dụng CPU tăng đột biến trên 60% khi chơi game. Vì vậy, khi tôi chuyển sang 5800X3D và bắt đầu thấy mức sử dụng thường xuyên đạt 80% hoặc hơn trong một số game AAA, tôi đã hơi hoảng sợ – cảm giác như tôi có ít không gian hơn để chạy các ứng dụng khác ở chế độ nền. Nhưng hãy thực tế: khi chơi game, bạn có lẽ sẽ không chạy một ứng dụng nặng nào khác cùng lúc. Chắc chắn, một số người có thể mở OBS để stream, nhưng ngay cả khi đó, bạn có thể chuyển tác vụ mã hóa (encoding) sang GPU thay vì dựa vào CPU.
Game thủ thường cho rằng mức sử dụng CPU cao là dấu hiệu của bottleneck. Mặc dù điều đó có phần đúng, nhưng không phải lúc nào cũng là điều xấu. Nếu đúng như vậy, Ryzen 7 9800X3D 8 nhân đã không phải là CPU gaming được săn đón nhất vào năm 2025. Trong nhiều tình huống, mức sử dụng CPU cao thực sự có thể là dấu hiệu cho thấy bạn có một cấu hình PC cân bằng tốt. Bạn chỉ nên lo lắng nếu mức sử dụng GPU của bạn thấp đáng kể trong khi CPU gần chạm 100% hoặc bạn gặp phải tình trạng giật lag hay giảm khung hình khi chơi game. May mắn thay, điều đó chưa bao giờ xảy xảy ra với chiếc 5800X3D của tôi.
1. Năng suất làm việc không bị ảnh hưởng đáng kể
Tôi không mất nhiều hiệu suất trong các ứng dụng như Photoshop và Premiere
Màn hình làm việc với phần mềm Adobe Premiere Pro, thể hiện hiệu năng xử lý video trên CPU Ryzen 7 5800X3D
Những người đam mê PC luôn nhanh chóng đề xuất các CPU 12 nhân và 16 nhân như 9900X và 9950X cho các tác vụ năng suất. Vì vậy, tôi đã chuẩn bị tinh thần cho sự sụt giảm hiệu suất đáng kể sau khi “hạ cấp” xuống CPU 8 nhân – và thật ngạc nhiên, trải nghiệm của tôi hầu như không thay đổi. Vâng, có những lúc tôi cảm thấy 5900X nhanh hơn, ví dụ như khi xuất file 4K, nhưng ngoài ra, sự “hạ cấp” này lại ít ảnh hưởng một cách đáng ngạc nhiên.
Hầu hết hiệu suất mà tôi quan tâm – những thứ như độ phản hồi của timeline, áp dụng hiệu ứng hoặc tua nhanh qua các đoạn phim độ phân giải cao – đều duy trì gần như y hệt. Tôi nhận ra rằng những tác vụ đó phụ thuộc nhiều hơn vào hiệu suất đơn nhân và kích thước cache hơn là số lượng nhân thô, và đó chính là nơi 5800X3D phát huy sức mạnh của mình. Vì vậy, trừ khi bạn đang xây dựng một PC cho công việc chuyên nghiệp, sự khác biệt thực tế giữa 8 và 12 nhân không quá rõ rệt. Đối với quy trình làm việc của tôi, đây hoàn toàn không phải là một vấn đề.
Đánh đổi vài nhân CPU để có hiệu suất thực tế tốt hơn là điều tôi sẵn lòng làm
Chuyển từ CPU 12 hoặc 16 nhân sang CPU 8 nhân có vẻ phản trực giác, nhưng trải nghiệm của tôi cho đến nay đã chứng minh rằng điều đó không chỉ khả thi mà đôi khi còn là một lựa chọn thông minh hơn. Hiệu suất trong thế giới thực thường phụ thuộc vào các yếu tố khác ngoài số lượng nhân thuần túy, như kích thước cache, kiến trúc CCD và hiệu suất trên mỗi nhân. Nếu bạn chủ yếu chơi game, bạn khó có thể hưởng lợi từ tất cả những nhân phụ đó; bạn sẽ thấy kết quả tốt hơn với một CPU có công nghệ 3D V-Cache. Vì vậy, đừng ngần ngại chuyển sang một CPU phù hợp hơn với khối lượng công việc của bạn, ngay cả khi điều đó có nghĩa là phải từ bỏ một vài nhân. Đến thời điểm này, tôi tự tin khẳng định rằng 9800X3D là một lựa chọn “nâng cấp ngang hàng” (sidegrade) hơn là “hạ cấp” đối với bất kỳ ai đang sử dụng 7900X hoặc 9900X – miễn là công việc chính của bạn không tập trung vào năng suất.